آموزش بورس و بازار مشتقه

ابزارهای نوین مالی در فرابورس

ابزارهای مالی قابل معامله در بورس‌ها را می‌توان در یک تقسیم بندی کلی به ابزار سرمایه‌ای مثل سهام، ابزار بدهی مانند اوراق قرضه و ابزار مشتقه دانست. ابزار مشتقه (Derivative Contract) در مباحث مالی ابزاری است که ساختار پرداخت و ارزش آن از ارزش دارایی پایه و شاخص‌های مربوطه نشات می‌گیرد. این ابزار به دارنده آن اختیار ، تعهد خرید یا فروش یک دارایی معین را می‌دهد و ارزش آن از ارزش دارایی مربوطه مشتق می‌شود. قراردادهای مشتقه به نوعی از قراردادهای مالی گفته می‌‌‌‌شود که ارزش خود را از کالای فیزیکی (دارایی پایه) می‌‌‌‌گیرند. دارایی پایه می‌‌‌‌تواند به شکل سهام، کالا، نرخ‌های بهره، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع دارایی دیگر که در دنیا روال دارد باشد .

قراردادهای سلف و آتی

اگر بخواهیم قراردادهای سلف و آتی را با بیانی ساده تعریف کنیم باید گفت که این دو طرف خریدار و فروشنده را متعهد می‌کند که دارایی مشخصی را در آینده‌ای معلوم با قیمتی که در هنگام بستن قرارداد تعیین می‌شود با یکدیگر مبادله کنند . اگر قراردادهای پیش‌فروش و پیش‌خرید در بازار سنتی و شبکه‌های غیررسمی Over The Counter (OTC) منعقد شوند به آنها سلف می‌گویند و اگر در بازارهای سازمان یافته منظمی‌ مانند بورس مورد دادوستد قرار بگیرند و دارای استانداردهای مشخص قراردادی و تضمین انجام معامله باشند، قرارداد آتی نامیده می‌شوند .

قراردادهای آتی (futures contract)

نوعی ابزار مشتقه است که قابلیت خرید و فروش در بازارهای مالی را دارد. در این قرارداد طبق عقد صلح یک طرف (فروشنده) توافق می‌کند در سر رسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را در عوض قیمتی که اکنون تعیین می‌کنند به طرف دیگر (خریدار) تحویل دهد. قراردادهای آتی برای نخستین بار بر پایه محصولات کشاورزی و بعدها بر پایه منابع طبیعی مانند نفت معامله می‌‌شدند. قرارداد‌های آتی مالی‌ در سال ۱۹۷۲ وارد بازار شدند. در سال‌های اخیر، قرارداد بر پایه‌های دیگر مانند ارز، نرخ بهره و شاخص‌های بازار سهام بسیار متداول شده‌اند و نقش مهمی ‌در کنترل ریسک بازی می‌‌کنند .

قراردادهای سلف (Forwards)

قراردادی است که به موجب آن دو طرف تعهد می‌کنند در یک تاریخ مشخص با یک قیمت مشخص یک کالای باکیفیت مشخص که کلا براساس توافق طرفین تعیین خواهد شد را مبادله کنند. در این قرارداد هم پیش شرط این است که تفاوت دیدگاه نسبت به قیمت آینده برای خریدار و فروشنده وجود داشته باشد. براساس قرارداد سلف تمامی‌مبلغ باید قبلا پرداخت گردد و کالا در سررسید تحویل شود. به این ترتیب، در این معاملات، غالبا یا پول نقد رد وبدل می‌شود یا اسنادی که معادل پول نقد به شمار می‌آیند. یکی از دارایی‌هایی که معامله سلف آنها بسیار متداول است، نفت خام (مثل نفت خام سبک عربستان، تحویل در ژانویه) است .

قراردادهای اختیار معامله (Options)

اختیار معامله قراردادی است بین خریدار و فروشنده، به‌ نحوی که خریدار از فروشنده اختیار معامله، حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک قیمت معین خریداری می‌کند. در اینجا نیز همانند تمام قراردادها، هر طرف امتیازی را به طرف مقابل اعطا می‌کند، خریدار به فروشنده مبلغی تحت عنوان حق‌شرط پرداخت می‌کند که در واقع همان قیمت اختیار معامله است. فروشنده نیز حق خرید یا فروش دارایی مذکور را در یک قیمت معین به خریدار اعطا می‌کند. اختیاری که برای خرید یک دارایی داده می‌شود را اختیار خرید و اختیاری که برای فروش یک دارایی داده می‌شود را اختیار فروش گویند. قیمت تعیین شده‌ای که خریدار می‌تواند دارایی را خریداری کرده یا بفروشد، قیمت اعمال یا قیمت توافق نامیده می‌شود. به علاوه اختیار معامله مدت معینی دارد. حق خرید یا فروش دارایی در یک قیمت معین فقط تا تاریخ انقضایی که قبلا مشخص شده است امکان خواهد داشت. پس از اینکه تولیدکننده، برای یکی از مشتریان (یا سهامداران یا یکی از ذی‌نفعان) خود اختیار خرید یا فروش صادر کرد، این اختیار خرید یا فروش در بورس مورد خرید یا فروش قرار می‌گیرد، نرخ خرید یا فروش یک قرارداد اختیار بر اساس رقابت در بورس تعیین می‌شود. (نرخ پایه خرید یا فروش قرارداد اختیار توسط بورس تعیین می‌شود)

برای آشنایی با بازار اختیار معامله، می توانید مجموعه مقالات رایگان اختیار معامله را از ابتدا تماشا کنید.

استراتژی های اختیار معامله

هر استراتژی در اختیار معامله دارای شرایط و نکاتی است که باید حتما به آن توجه کنید تا بتوانید در هر زمانی بهترین استراتژی را انتخاب کنید .برای مثال برخی از استراتژِی ها زمانی به شما کمک خواهند کرد که شما آینده سهم را صعودی در نظر داشته باشید و برخی از استراتژِی ها زمانی سود آور خواهند بود که آینده سهم نزولی پیش بینی شود و برخی دیگر نیز زمانی سود آور است که روند سهم داخل یک کانال و محدوده پیش بینی شود . پس فهمیدن و تحلیل آینده هر نمادی که معامله میکنید بسیار مهم است . از دیگر نکاتی که در انتخاب استراتژی باید به آن توجه کرد میزان ریسک پذیری شما در معامله است چرا که برخی از استراتژی ها سود محدود و زیان محدودی دارند و برخی دیگر سود محدود و زیان نامحدود دارند و عده ای هم سود نامحدود و زیان محدود را به معامله گران میرسانند از اینرو باید میزان رسیک پذیری خود را قبل از آغاز معامله مشخص کنید .یکی دیگر از نکاتی که یک معامله گر بازار آپشن باید به آن توجه کند این است که میخواهد از اختیار خرید استفاده کند یا از اختیار فروش یا از هردو چرا که هر استراتژی در نحوه انتخاب پوزیشن های خرید یا فروش متفاوت است و امکان دارد که اختیار خرید محوریت یک استراتژی باشد و یا اختیار فروش زیربنای یک استراتژی را تشکیل بدهد . با توجه به تعدد بالای استراتژی ها و تفاوت نکات هر یک از آنها ، پیشنهاد میکنم برای انتخاب صحیح یک نماد برای معامله در بازار اختیار معامله حتما به سایت بی نظیرچارت مراجعه کنید و از قسمت خدمات اختیار معامله یا دیده بان اختیار معامله استفاده کنید؛ چرا که با زدن تنها یک دکمه، اطلاعات مورد نیاز شما به راحتی در اختیار شما قرار میگیرد.

قراردادهای معاوضه (Swaps)

قراردادی است که طرفین به موجب آن تعهد می‌کنند که برای مدت معین (توافق شده) دو دارایی یا منافع حاصله از دو دارایی را با کیفیت مشخص (توافق شده) به نسبت آموزش بورس و بازار مشتقه تعیین شده معاوضه کنند. پس از سررسید، هریک از طرفین متعهد است عین دارایی را به صاحب آن مسترد دارد. این دارایی ممکن است فیزیکی یا مالی باشد، این قراردادها به صورت غیررسمی (OVER THE – COUNTER MARKET) انجام می‌گیرند. نمونه متداول و شناخته شده معاوضه، معامله دو روش پرداخت سود برای یک مبلغ اصل یگانه است. معاوضه نرخ بهره، معمولا به سه صورت (نرخ ثابت در برابر نرخ شناور، نرخ شناور در برابر نرخ ثابت و نرخ شناور در برابر نرخ شناور) انجام می‌شود. در واقع معنای حقیقی مشتقات توافق میان دو گروه مشروط بر خروجی آتی دارایی پایه است . تصور رایج آن است که ابزارهای مشتقه خود دارایی می‌باشند، در صورتی که این تصور نادرست است، زیرا که یک ابزار مشتقه خود به تنهایی نمی‌تواند ارزشی داشته و ایجاد کند، اما بسیاری از ابزارهای معمول مانند سوآپ‌ها، معاملات آتی و اختیار معامله که دارای ارزش ذاتی نظری هستند می‌توانند از طریق فرمول‌هایی همچون بلک شولز محاسبه شده و به صورت مکرر در بازارهای آزاد قبل از تاریخ سررسید مورد معامله قرار گیرند . درحالی‌که بازار سهام ما در سالیان اخیر در بحث معاملات سهام و اوراق بدهی از رشد چشمگیری برخوردار بوده متاسفانه استفاده از ابزار مشتقه چندان جدی دنبال نشده است .

عقیده داریم به دلیل نوپا بودن این بازار ها در ایران بزودی این بازارها هم مورد اقبال شدید عمومی قرار گیرند و قطعا لازم است افرادی که در این بازار فعالیت میکنند حتما آموزش بورس و بازار مشتقه آموزش های پوشش ریسک این بازار را ببینند تا از سرمایه های خود عاقلانه در این بازار پویا استفاده کنند.

پیشنهاد ما پلتفرم معاملاتی گروه بی نظیر است که در صفحه خدمات اختیار معامله فراهم شده و دارای امکانات جذاب و جامعی است که شما را شگفت زده می کند.

شناخت انواع بازار بورس در 5 دقیقه

معاملات اوراق بهادار مانند،اوراق سهام، اوراق قرضه و. در بازارهای مالی انجام می شود. قیمت اوراق بهادار در بازارهای مالی با توجه به عرضه و تقاضا تعیین می شود. با استفاده از بازارهای مالی، شرکت ها سرمایه مورد نیاز خود را برای ایجاد فعالیت جدید تأمین می کنند.
زمانی که از بازارهای مالی صحبت می شود، اولین گزینه ای که به ذهن ما میرسد، بازار بورس و اوراق بهادار است، در صورتی که این بازار تنها بازار مالی نیست بلکه بازارهای مالی متعددی مانند: بازار بورس کالا، بازار طلا، بازار مسکن و. وجود دارد.
یکی از راههای سرمایه گذاری، خرید دارایی های مالی است. از انواع دارایی های مالی می توان به سپرده گذاری در بانک ها، صندوق های بازنشستگی و انواع بیمه نامه ها اشاره کرد.

دسته بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی براساس معیارها به سه دسته تقسیم می شوند:

• بر اساس نوع دارایی
• براساس عرضه اوراق
• بر اساس سر رسید تعهد مالی

در ادامه به صورت کامل هر یک از این بازارها را توضیح خواهیم داد.

1- براساس نوع دارایی

بازار مالی براساس نوع دارایی به بازار سهام، بازار اوراق بدهی و بازار ابزارهای مشتقه تقسیم می شود.

بازار سهام: بازار سهام و یا به اصطلاح بازار بورس، از مهم ترین حوزهای اقتصاد به شمار می آید که در آن سهام به واسطه سایر بازارهای مرتبط مورد معامله قرار میگیرد.

بازار اوراق بدهی: بازار اوراق بدهی که به بازار قرضه نیز معروف است، خرید و فروش برگ های قرضه و یا اسناد که دارای سود ثابت هستند مورد معامله قرار می گیرد.

بازار ابزارهای مشتقه: از تخصصی ترین بازار های مالی می توان به بازار ابزار مشتقه اشاره کرد. خرید و فروش دارایی های مالی مانند، کالا، انرژی، ارز، پول و. در این بازار معامله می شود.

2- براساس عرضه اوراق

بازار مالی براساس عرضه اوراق به دو دسته بازار اولیه (Primary Market) و بازار ثانویه (Secondary Market) تقسیم می شود.

بازار اولیه(Primary Market): ایجاد بازاری که در آن اوراق بهادار برای بار اول عرضه و مبادله می شود را بازاراولیه می گویند. به عبارت دیگر می توان گفت که تشکیل سرمایه در این بازار انجام می شود.

بازار ثانویه(Secondary Market): اوراقی که در بازار اولیه مورد معامله قرار میگیرند، در بازار ثانویه فرصت دوباره برای معامله را دارند. در این بازار محدودیتی از نظر تعداد دفعات معامله وجود ندارد.

3- براساس سررسید تعهد مالی

سهام هایی که در بازار مالی براساس سررسید تعهد پذیرش می شوند، شامل: سهام عادی، سهام ممتاز، اوراق قرضه و اوراق مشارکت می باشند.

سهام عادی: سندی است که با توجه به آن اشخاص مالک در صدی از یک شرکت می شوند. دارندگان این سند حق رای و نظر در خصوص شرکت خریداری شده را دارا می باشند.

سهام ممتاز: سهام با نام و بی نامی است که شرکت ها هنگام افزایش سرمایه انتشار می دهند.

اوراق قرضه و مشارکت: اوراقی با نام و بی نامی است که با قیمت اسمی و به مدت معین انتشار پیدا می کند.

دسته بندی بازارهای بورسی

بازار بورس ، یکی از ارکان بازار سرمایه محسوب می شود. در این بازار، سهام شرکت ها و اوراق قرضه خرید و فروش و قیمت گذاری می شود.
بازار بورس به چهار دسته تقسیم می شود:

• فرابورس
• بورس اوراق بهادار
• بورس کالا
• بورس انرژی

نگاه کلی به فرابورس

بازار فرابورس ایران (OTC) در آبان ماه سال 1387 فعالیت خود را آغاز کرد. با توجه به شرایط بازارهای بورسی، برخی از شرکت ها شرایط لازم برای ورود به بازار بورس را ندارند، در نتیجه محیطی به نام فرابورس ایجاد شد. بازار فرابورس همانند بازار بورس می باشد، با این تفاوت که شرایط پذیرش راحت تری دارد. از مهمترین فعالیت های بازار فرابورس، پذیرش سهام شرکت های سهامی عام می باشد.

بازار فرابورس، شامل تقسیم بندی های زیر می باشد:

• بازار اول
• بازار دوم
• بازار سوم
• بازار پایه (زرد، نارنجی، قرمز)
• بازارهای ابزار نوین
• بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME)

بازار اول

بیشتر فعالیت معامله گران در این بازار انجام می شود، همچنین بیشترین میزان سهم ها در بازار اول قرار دارد. دامنه نوسانات در این بازار، همانند بازار بورس 5% می باشد. شرکت ها برای پذیرش در بازار اول فرابورس لازم است که شرایط زیر را داشته باشند:

• گذشتن حداقل دو سال از فعالیت شرکت
• دارا بودن سرمایه ثبت شده به مبلغ 200 میلیارد ریال
• سود ده بودن شرکت
• نداشتن زیان انباشته شده
• داشتن حداقل 10% سهم شناور

بازار دوم

این بازار، بیشتر شامل سهام شرکت های سهامی عام می باشد. دامنه نوسانات در این بازار 10% می باشد. شرکت ها برای پذیرش در بازار دوم لازم است که شرایط زیر را داشته باشند:

• گذشتن حداقل یک سال از فعالیت شرکت
• دارا بودن سرمایه ثبت شده به مبلغ 200 میلیارد ریال
• داشتن حداقل 5% سهم شناور

بازار سوم

در بازار سوم که به بازار عرضه نیز معروف است، عرضه و پذیره نویسی سهام شرکت‌های سهامی انجام می شود. در این بازار، دامنه نوسانی وجود ندارد و خرید و فروش بدون محدودیت انجام می شود. از مزایای این بازار، معافیت و تخفیف مالیاتی شرکت های پذیرفته شده در آن می باشد.

بازار پایه (زرد، نارنجی، قرمز)

بازار پایه به سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز تقسیم می شود. تابلو زرد، دارای دامنه نوسانات 3 درصدی، تابلو نارنجی، دارای دامنه نوسانات 2 درصدی و تابلو قرمز، دارای دامنه نوسات 1 درصدی می باشد. در این بازار، ریسک سرمایه گذاری نسبت به بازارهای بورسی دیگر بسیار پایین است. تفاوت تابلوها در بازار پایه به سرمایه شرکت های ثبت شده در آنها بستگی دارد.

بازارهای ابزار نوین

در این بازار، اوراق تضمین شده ای که سه ماه تا سررسید آنها باقی مانده است، مانند: اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی و. پذیرش و معامله می شود.

بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME)

شرکت هایی که یک سال از فعالیت آنها گذشته و دارای سرمایه حداقل 1 میلیارد ریال هستند، در این بازار پذیرش می شوند. وجود سهام شناور در این بازار الزامی نمی باشد. با توجه به شرایط ذکر شده، شرکت های دانش بنیان به راحتی می توانند از مزایای این بازار استفاده کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید به مقاله تفاوت بورس و فرابورس مراجعه نمایید.

بازاربورس اوراق بهادار

طرح اولیه راه اندازی بازار بورس و اوراق بهادار در سال 1315 مطرح شد. در سال 1333 ماموریت تشکیل و ایجاد مقررات و قوانین بازار بورس به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول گردید. این گروه در سال 1345 این قوانین را گردآوری و در نتیجه بازار بورس و اوراق بهادار در بهمن ماه سال 1346 فعالیت خود را آغاز نمود.

اوراق بهادار (Securities) به برگه هایی گفته می شد که دارای ارزش مالی و قابل نقل و انتقال می باشند. دارندگان این برگه ها دارای حق و حقوق مشخصی هستند. به عبارت دیگر، اوراق بهادار، نوعی ابزار مالی است که نشان دهنده مالکیت اشخاص در شرکت های بورسی می باشد.

در بازار سرمایه، اوراق بهادار به سه دسته تقسیم می شود:

• اوراق صاحبان سهام
• اوراق بدهی
• اوراق مشتقه

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شرکت های ثبت شده در این بازار، می توانید به سایت ww.tsetmc.com مراجعه کنید.

اوراق صاحبان سهام در بازار بورس

سرمایه شرکت ها در بازار بورس به قسمت های مساوی تقسیم می شود که به آنها سهم یا سهام گفته می شود. اشخاص با خرید این سهام، صاحب سهام شرکت شده و دارای حق و حقوقی در شرکت می باشند. حقوق صاحبان سهام با توجه به فعالیت شرکت می تواند افزایش و یا کاهش پیدا کند. در صورتی که شرکتی ورشکست شود، پس از کسر بدهی ها حق صاحبان سهام پرداخت می شود.

اوراق بدهی در بازار بورس

اوراق بدهی یا اوراق قرضه، اسنادی هستند که با توجه به آنها شرکت ها متعهد می شوند سود سالانه ای را در زمان مشخص پرداخت کنند، همچنین در زمان سررسید نیز اصل مبلغ به سهامداران بازگردانده می شود. سهامداران این اوراق، هیچ مالکیتی در خصوص شرکت ندارند.
این اوراق زمانی توسط شرکت ها انتشار پیدا می کنند که برای شروع فعالیت جدید خود به نقدینگی نیاز دارند و از سویی قصد دریافت وام از بانک را ندارند. در نتیجه با انتشار این اوراق، نقدینگی لازم را به دست می آورند.

اوراق مشتقه در بازار بورس

اوراق مشتقه، اوراقی هستند که به تنهایی ارزشی ندارند و ارزش آنها با توجه به کالاهای فیزیکی (که می تواند به شکل سهام، کالا، نرخ های بهره و. باشد) تعیین می شود. معاملات این اوراق در بازارهای بورس و بازارهای خارج از بورس انجام می شود.
اوراق مشتقه به چهار دسته تقسیم می شوند که شامل موارد زیر است:

• قراردادهای سلف
• قراردادهای آتی
• قراردادهای اختیار معامله
• قراردادهای معاوضه

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه ورد به بازار بورس و مراحل آن به مقاله چگونه وارد بازار بورس شویم مراجعه کنید.

بازار بورس کالا ایران

بازار بورس کالا در ایران با هدف ایجاد سازوکاری مناسب برای انجام معاملات و همچنین حذف نقص ها و کاستی های بازار سنتی در سال 1382 فعالیت خود را آغاز نمود. به بیان ساده بورس کالا، بازاری منسجم است که فروشندگان، کالاهای خود را در آن عرضه می نمایند. کالاهای عرضه شده توسط کارشناسان مربوطه قیمت گذاری می شوند.
بازار بورس براساس انواع کالا به چهار دسته تقسیم می شود:

• بازار فیزیکی
• بازار فرعی
• بازار مشتقه
• بازار مالی

در این بازار، همانند سایر بازارها برای فعالیت و خرید و فروش نیاز به دریافت کد معاملاتی می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بازار بورس کالا و نحوه ثبت نام در آن به مقاله چگونه وارد بورس کالا شویم مراجعه کنید.

شناخت بازار بورس انرژی

بازار بورس انرژی به عنوان چهارمین بازار سرمایه می باشد. این بازار با هدف ایجاد شفافیت در قیمت کالا، نقدشوندگی و همچنین کشف قیمت در بازار معاملات انرژی به جهت عرضه محصولات نفتی، مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ و سایر حامل‌های انرژی در سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را آغاز کرد. بازار بورس انرژی از سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی تشکیل شده است. کارکرد و عملکرد هر یک از این بازارها با یکدیگر تفاوت دارد.

در این بازار تنها اشخاص حقوقی مجاز به دریافت کد معاملاتی می باشند. برای انجام معاملات در بازار بورس انرژی همانند سایر بازارها باید مراحل قانونی طی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مور بورس انرژی و مراحل ثبت نام آن به مقاله نحوه معاملات در بورس انرژی مراجعه کنید.

کلام آخر

با توجه به مطالب ذکر شده در این مقاله، بازارهای مالی متعددی در دنیا وجود دارد.در هر کشور وجود فعالیت های شرکت های مختلف است که باعث می شود نیازهای جامعه و کشورهای دیگر فراهم شود. شرکت های مد نظر برای انجام فعالیت های خود نیاز به تامین منابع مالی دارند. در نتبجه وجود بازارهای مالی این امکان را فراهم کرده است که شرکت ها منابع مالی مورد نیاز خود را از این روش تامین کنند. بازار بورس یکی از انواع بازارهای مالی به شمار می آید که به چهار دسته تقسیم می شود: فرابورس، بورس اوراق بهادار،بورس کالا، بورس انرژی.

معرفی فعالیت‌های آموزشی

مدیریت آموزش کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار، یکی از متولیان اصلی آموزش در بازار سرمایه کشور، باور دارد که تنها راه اعتلاء و پیشرفت بازار سرمایه و رسیدن به یک صنعت شفاف و کارا، آموزش حرفه­‌ای و تخصصی منابع انسانی به عنوان عرضه­ کننده خدمات واسطه‌‌گری مالی از یک سو و عموم سرمایه‌‌گذاران به عنوان تقاضاکنندگان این خدمات از سوی دیگر است. لذا در این راه با کسب مجوزهای مربوطه و فعالیت حرفه­‌ای در حوزه آموزش و همچنین با قبول مسئولیت از سازمان بورس و اوراق بهادار با برگزاری دوره‌‌های متنوع آموزشی برای مخاطبان با انگیزه‌­های متفاوت، از دوره­‌های عمومی مختص سرمایه­‌گذاران و تمامی علاقه­‌مندان به بازار سرمایه و دوره­‌های آموزشی پیشرفته­ و تخصصی­‌تر تا برگزاری دوره­‌های کاربردی و همچنین سمینارها، گردهمایی‌­ها و بازدید از بورس‌­های بین­‌الملل­، با توکل بر خدا و رعایت تمام اصول اخلاقی و معیارهای رفتار حرفه‌­ای و همچنین ارائه مشاوره در تمام زمینه­‌های آموزش در بازار سرمایه، انتشار کتب کمک آموزشی و ارائه خدمات کمک آموزشی متنوع و نوین جهت بهبود کیفیت خدمات آموزشی سعی در رسیدن به این هدف دارد.

عناوین خدمات و محصولات آموزشی:

• برگزاری دوره­­‌های آموزش حرفه‌ای گواهینامه­­‌های کاربردی "پذیرش سفارش مشتریان کالا" و "پذیرش سفارش مشتریان اوراق بهادار" و "نظارت و کنترل داخلی شرکت­‌های کارگزاری" و "معامله‌­گر برخط گروهی"
• برگزاری دوره­‌های آمادگی آزمون گواهینامه­‌های حرفه­‌ای بازار سرمایه
• برگزاری دوره­‌های آموزشی تخصصی و سمینارهای مرتبط با بازار سرمایه
• برگزاری دوره­‌های آموزشی ویژه اخذ گواهی­نامه­‌های معامله­‌گری بازار سرمایه
• برگزاری دوره‌­های آموزشی "ویژه مشمولین قبولی مشروط به تک درس آزمون گواهی­نامه‌­های حرفه­‌ای بازار سرمایه" و "ویژه دارندگان مدارک حرفه­‌ای CFA برای دریافت گواهینامه اصول بازار سرمایه"
• برگزاری بازدیدهای آموزش محور از بورس‌های معتبر و نهادهای مالی بین‌المللی

کانون در راستای ارتقای دانش عمومی افرادی که تمایل به وارد شدن به بازار سرمایه دارند، دوره­‌های آموزشی عمومی برگزار می­‌نماید. این دوره‌ها متناسب با نیاز حرفه‌ای افراد مختلف و با حضور اساتید و کارشناسان صاحب‌نظر هر حوزه طراحی و برگزار می‌گردد.

• دوره­‌های تحلیل بنیادی مقدماتی و پیشرفته
• دوره­‌های تحلیل تکنیکال مقدماتی و پیشرفته
• دوره آشنایی با سرمایه­‌گذاری در بورس
• مبارزه با پول­شویی در بازار سرمایه
• دوره‌­های تحلیل بازارهای مالی داخلی و بین‌المللی
• آشنایی با انواع ابزارهای مالی نوین
• بازاریابی و فروش خدمات مالی
• دوره آموزشی تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی مقدماتی و پیشرفته
• ارزش­‌گذاری سهام
• و . .

واحد آموزش کانون در راستای ارتقای سطح دانش حرفه‌ای مدیران و کارشناسان شرکت‌های کارگزاری، سایر نهادهای مالی بازار سرمایه و دیگر علاقه‌مندان به مباحث مرتبط با بازار سرمایه، سمینارهایی را با موضوعات گوناگون و کاربردی به صورت مستمر برگزار می‌کند. گردهمایی­‌های کانون، نشست­‌هایی است که در راستای تحکیم روابط فی­‌ما­بین اعضا به صورت ماهانه برگزار می‌گردد. عناوین سمینارهای تخصصی نیز که به منظور افزایش آگاهی و سطح دانش حرفه‌ای مخاطبان برگزار می‌گردد در قالب حوزه­‌های ذیل می‌باشد:

• تحلیل صنایع بورسی
• تحلیل فرصت‌های سرمایه­‌گذاری در بازارهای مختلف مالی
• آشنایی با اختلافات و تخلفات در بازار سرمایه
• امور مالیاتی و مباحث تامین اجتماعی
• سایر مباحث حقوقی مرتبط با بازار سرمایه (قانون تجارت، اسناد جاری، چک، سفته و . )
• آشنایی با ابزارها و نهادهای مالی جدید
• اصول و فنون مذاکره و مباحث بازاریابی
• سایر موضوعات جدید و چالش‌های صنعت کارگزاری

این دو گواهی­نامه آموزش بورس و بازار مشتقه اولین مدارک کاربردی کانون هستند که ذیل ضوابط "برگزاری دوره­‌های آموزش حرفه­‌ای و صدور گواهی­نامه کاربردی توسط کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار" تعریف شده است.

• توانمندسازی متقاضیان تصدی سمت پذیرش در شرکت­‌های کارگزاری
• توانمندسازی اشخاص وابسته به اعضا شاغل در سمت پذیرش در شرکت‌­های کارگزاری
• ترویج استانداردهای شغلی سمت پذیرش در شرکت­‌های کارگزاری عضو

این گواهی­نامه سومین مدرک­ کاربردی کانون است که ذیل ضوابط "برگزاری دوره­‌های آموزش حرفه‌­ای و صدور گواهی­نامه­ کاربردی توسط کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار" تعریف شده‌است. برنامه آموزشی این گواهی­نامه با هدف توانمندسازی پرسنل و مسئولین واحد نظارت شرکت­‌های کارگزاری و پیرو دستورالعمل مذکور از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار که با هدف کنترل کامل و دقیق مقررات و اصول و معیارها توسط شرکت­‌های کارگزاری ابلاغ شده‌است، آماده­ سازی شده‌است.

• مخاطبین این دوره کارشناسان و مسئولین واحد نظارت در شرکت­‌های کارگزاری عضو کانون یا هر شخص وابسته به عضو که وظایف واحد نظارت موضوع دستورالعمل کنترل‌های داخلی شرکت‌های کارگزاری مصوب هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار را برعهده دارد، می­‌باشند.

"گواهینامه کاربردی معامله‌گر برخط گروهی" چهارمین مدرک کاربردی کانون است که ذیل ضوابط "برگزاری دوره‌های آموزش حرفه‌ای و صدور گواهینامه کاربردی توسط کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار" تعریف شده‌است. این ضوابط در راستای تحقق رسالت‌های حرفه‌ای کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار مبنی بر توانمندسازی اشخاص وابسته به اعضا، افزایش مهارت‌های عملی آن‌ها، انتقال دانش کاربردی و مستندسازی آن در قالب دوره‌های آموزش حرفه‌ای و با هدف استاندارد نمودن تصدی برخی از سمت‌ها در شرکت‌های کارگزاری در اردیبهشت ماه سال 1391 به تصویب هیأت مدیره کانون رسید.

مطابق مصوبه جلسه شماره 331 مورخ 1393/01/30 هیأت ‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، "افرادی که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در رشته‌های مرتبط از قبیل گرایش‌های مالی رشته مدیریت، مدیریت صنعتی، ریاضی مالی، کارشناسی بورس، مدیریت بازرگانی، حقوق مالی، مهندسی مالی، حسابداری، مهندسی صنایع گرایش مالی و اقتصاد بوده و معدل آن‌ها بالاتر از 15 باشد، در صورت شرکت در آزمون مقررات (شامل مقررات اصول بازار سرمایه و معامله‌گری) و کسب حدنصاب 50 و در خصوص سایر رشته‌ها، در صورت موفقیت در آزمون مقررات (شامل مقررات اصول بازار سرمایه و معامله‌گری) و کسب حدنصاب 50 با پیش­‌نیاز گواهینامه اصول بازار سرمایه و شرکت در دوره‌های آموزشی مربوطه، می‌توانند به عنوان معامله‌گر شروع به فعالیت نمایند". شایان ذکر است از این پس این گواهی­نامه جایگزین گواهینامه‌های معامله‌گری اوراق تأمین مالی، ابزار مشتقه و بورس کالا شده‌است. دوره‌های لازم جهت اخذ هر کدام از گواهی­نامه‌های معامله‌گری اوراق تامین مالی، آموزش بورس و بازار مشتقه معامله‌گری بورس انرژی، معامله‌گری بورس کالا و معامله‌گری ابزار مشتقه شامل اصول اخلاق و معیارهای رفتار حرفه‌ای و ساز­ و ­کار معاملاتی آن بورس مربوطه می‌باشد.

دوره­‌های آمادگی آزمون گواهی­نامه­‌های حرفه­‌ای همچون سال­‌های گذشته توسط کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار برگزار می‌­شود. در حال حاضر افراد جهت پذیرش مسئولیت، اخذ سمت، انجام برخی وظایف، مدیریت در نهادهای مالی و تشکل‌های خود انتظام اعم از شرکت­‌های کارگزاری، سبدگردان، تأمین سرمایه، مشاور سرمایه‌گذاری، بورس­‌ها و بازارهای خارج از بورس، شرکت­‌های سرمایه­‌گذاری و هلدینگ­‌ها می­‌بایست گواهی­نامه حرفه­‌ای مربوطه را اخذ نمایند. کانون در راستای تسهیل فرآیند اخذ این گواهی­نامه‌­های حرفه‌ای کلاس‌های آمادگی آزمون­‌های بازار سرمایه را برای متقاضیان اخذ گواهی­نامه­‌ها برگزار می­‌کند.

بنابر مصوب مورخ 1391/03/06 هیأت‌مدیر سازمان بورس و اوراق بهادار آن دسته از شرکت کنندگان آزمون­­‌های اصول بازار سرمایه و تحلیل­‌گری بازار سرمایه که موفق به کسب حدنصاب نمره کل شده­‌اند اما به دلیل کثرت سرفصل­­‌ها و تعدد مواد درسی، فقط حدنصاب یک درس را کسب ننموده و نمرات‌شان در درس مذکور از نصف حدنصاب بیشتر شده است در عین حال ماده درسی مربوطه از دروس زبان تخصصی و مقررات نمی­­‌باشد، با گذراندن دوره آموزشی متناسب با آن تک درس، می­‌توانند گواهی­نامه مربوطه را اخذ نمایند. مشمولان باید با توجه به ماده درسی مشروط، در دوره­ یا دوره­­‌های آموزشی مشخص شده، شرکت نمایند. لازم به ذکر است تنها حضور کامل در دوره‌های آموزشی مرتبط با ماده درسی موجب احراز صلاحیت لازم و اخذ گواهی­نامه حرفه­­‌ای مربوطه می­‌گردد.

بنابر مصوبه مورخ 1389/12/24 هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار دارندگان مدرک CFA (تمامی سطوح) در صورت کسب حداقل 50 درصد نمره در هر دو ماده امتحانی مقررات اصول بازار سرمایه اسلامی و اخلاق حرفه­‌ای و هم­چنین شرکت در دوره آموزشی در مورد اوراق بهادار اسلامی، با تأیید کمیته گواهی­نامه‌­های حرفه­‌ای، گواهی­نامه اصول بازار سرمایه را دریافت خواهند کرد.

همایش بازار سرمایه بین‌الملل، مجموعه بازدیدهایی است از نهادهای مالی معتبر در سراسر دنیا، بورس‌های اصلی و بازار سرمایه کشورهای توسعه‌یافته که با هدف آشنایی اشخاص وابسته به اعضا کانون و سایر نهادهای مالی بازار سرمایه ایران، مدیران عامل و اعضای هیأت مدیره آن‌ها، مدیران و کارشناسان سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت بورس اوراق بهادار تهران و شرکت فرابورس ایران، شرکت بورس کالای ایران، شرکت بورس انرژی، شرکت سپرده­‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و سایر نهادهای خود انتظام با تازه­‌ترین دستاوردها و نوآوری­‌های بازارهای مالی برگزار می­‌گردد.

آموزش بورس و بازار مشتقه

هزارتوی تامین مالی بنگاه‌ها از شبکه بانکی

بازدهی بازارها در هفته چهارم خرداد ۱۴۰۱

روند احداث شهرک صنعتی شماره 4 کرمان

وضعیت تولید و صادرات پسته در ۱۴۰۱

شناسایی ۳۰ ساختمان‌ ناایمن در شهر کرمان

ثبت ۷۰ محدوده اکتشافی در جنوب کرمان

برگزاری اولین جایزه معماری «مهندس میرحیدر»

«پورابراهیمی» مجددا رییس کمیسیون اقتصادی شد

میزبانی کرمان از گردشگران جام جهانی قطر

رانت‌جویی به نام تولید دانش‌بنیان

۱۸ کارگاه آموزشی در «بورس کالا» برگزار می‌شود

بورس کالای ایران با برگزاری ۱۸ دوره آموزشی رایگان در حوزه‌های مختلف معاملاتی و ابزارهای مالی به استقبال تابستان ۱۴۰۰ می‌رود.

شرکت بورس کالای ایران در نظر دارد با برگزاری ۱۸ کارگاه آموزشی، برنامه های متنوعی را در فصل تابستان امسال برای علاقه مندان به این حوزه به اجرا درآورد .
در همین راستا، کارگاه های آموزشی بورس کالای ایران برای فصل تابستان از تاریخ ۷ تیر ماه آغاز می شود و تا ۱۶ شهریور ماه ادامه دارد. این کارگاه ها با موضوعاتی همچون آشنایی با سازوکار معاملات بازار فیزیکی بورس کالای ایران، آشنایی با نحوه انجام معاملات به روش مناقصه در بازار فیزیکی بورس کالای ایران و آشنایی با معاملات اموال غیر منقول (املاک و مستغلات) در بازار فرعی بورس کالای ایران برگزار می شود. آشنایی با سازوکار معاملات بازار مالی بورس کالای ایران و آشنایی با سازوکار معاملات بازار مشتقه بورس کالای ایران نیز از دیگر دوره های آموزشی در فصل پیش روست .
دوره های آشنایی با سازوکار معاملات بازار مالی بورس کالای ایران با محوریت قراردادهای سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی و صندوق های کالایی و دوره های آشنایی با سازوکار معاملات بازار مشتقه بورس کالای ایران با محوریت قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله توسط مدرسین مربوطه آموزش داده می شود .
این گزارش می افزاید، تمامی کارگاه های آموزشی بورس کالای ایران به صورت رایگان برگزار می شود و حداقل نفرات برای تشکیل کارگاه ها ۱۰ نفر اعلام شده است .
ثبت نام برای حضور در کارگاه های آموزشی ضروری است و علاقه مندان می توانند جهت ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر از طریق پرتال آموزش بورس کالای ایران و منوی آموزش و پژوهش سایت اقدام نمایند .
تاریخ پایان ثبت نام در هر یک از کارگاه ها یک روز قبل از شروع آن کارگاه است.

اوراق مشتقه چیست و آشنایی با انواع آن

موضوع ریسک در فرآیند بازارهای مالی به عنوان یک عامل مهم و یک دغدغه برای سرمایه‌گذاران و فعالان بازارهای اقتصادی به شمار می‌رود. در این راستا در بازارهای مختلف بنا به ماهیت آن بازار، ابزارها و روش‌های متعددی به منظور کنترل و کاهش میزان ریسک در پروسه‌های مالی وجود دارد و سرمایه‌گذاران با استفاده از ابزار مشتقه تا حدودی این عامل را مدیریت می‌کنند.

یکی از همین ابزارها در این زمینه ابزار مالی مشتقه است. این ابزارها توانایی کنترل میزان ریسک موجود در بازار و رشد معاملات و خرید و فروش‌ها را در بازارهای سرمایه‌گذاری دارند. در این مقاله قصد داریم به موضوع اوراق مشتقه بپردازیم. با ما همراه باشید.

انواع ابزار مشتقه و مفهوم آن

اوراق مشتقه در اصل به اوراق بهادار قیمتی گفته می‌شود که بر مبنای دارایی پایه خود تقسیم‌بندی و شناخته می‌شوند. حال این دارایی‌ها در انواع مختلف جای می‌گیرند و به اصطلاح هم می‌توانند از نوع فیزیکی و کالا و هم از نوع اوراق بهاداری چون سهام شرکت‌های بورسی باشند. به زبان ساده اوراق مشتقه یک نوع قرارداد دو طرفه بین معامله‌گران است که در اصل بر روی یک دارایی پایه منعقد می‌شود.

همان‌طور که در بخش ابتدایی اشاره کردیم ابزارهای متنوعی برای کنترل و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری وجود دارد که اوراق مشتقه هم یکی از این ابزارهای معروف در بازار سرمایه است. برخی از افراد و تحلیل‌گران که در بازار به پیش‌بینی روند معاملات و قیمت محصولات خاص می‌پردازند و نوسانات بازار را پیش‌بینی می‌کنند با استفاده از ابزار مشتقه می‌توانند میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاری خود را تا حد معقولی کنترل کنند.

یکی دیگر از اهداف اوراق مشتقه در بازار، متنوع‌سازی دارایی‌های سرمایه‌گذاران است. زمانی که سرمایه‌گذاران از ابزار مشتقه به منظور کاهش ریسک پروسه سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند به نوعی این اوراق را در دارایی‌های خود ترکیب می‌کنند که در نهایت این عمل منجر به کاهش ریسک پرتفوی یا همان سبد سهام آن‌ها خواهد شد.

بررسی تاریخچه اوراق مشتقه

در ایام دور این قرارداد حالت فیزیکی نداشت و به نوعی مانند یک عهد و پیمان بین خریدار و فروشنده بود که با وجود این عهد، خریدار و فروشنده با خیال راحت درگیر معاملات خود می‌شدند. این پروسه در تمام نقاط جهان وجود داشت و به نوعی به عنوان یک توافق میان طرفین عمل ‌می‌کرد تا یک محصولی در آینده از جانب فروشنده به خریدار تحویل داده شود.

اولین بازاری که به صورت رسمی از این رویکرد استفاده قانونی کرد بازار حق تقدم شیکاگو در سال 1973 بود. در این بازار این ابزارها به منظور کنترل ریسک و اطمینان خاطر طرفین معامله به کارگرفته می‌شد که رفته رفته در تمامی بازارهای مالی از این ابزار استفاده شد.

اوراق مشتقه در ایران برای اولین بار در سال 1387 همزمان با شروع بورس کالا، مورد استفاده قرار گرفت و معاملات مرسوم در این بازار با استفاده از ابزار مشتقه انجام ‌شد تا ریسک موجود در این فرآیند تا حدودی مدیریت شود. با گذشت سالیان ابزارهای تکمیلی دیگری در این بازار وارد شدند و در کنار اوراق مشتقه استفاده شدند.

چند نوع اوراق مشتقه وجود دارد؟

ابزارهای مشتقه از انواع مختلفی در بازارهای مالی تشکیل شده است که بنا به نوع دارایی از نوع خاص ابزار مشتقه استفاده می‌شود. به صورت کلی باید گفت که ما چهار نوع ابزار مالی مشتقه داریم که در این بخش به صورت دقیق به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.

قراردادهای آتی

این قراردادها یکی از انواع قراردادهای معروف در تمامی بازارهای مالی دنیاست. ماهیت این قراردادها به این شکل است که شخص فروشنده بر اساس یک سری ضوابط مشخص، متعهد می‌شود که در یک زمان و تاریخ مشخص کالا یا محصولی را با قیمت تعیین‌شده و مشخص به شخص خریدار تحویل دهد. به زبان ساده قراردادهای آتی به عنوان یک تعهد و توافق مابین طرفین معامله در بازار آتی است که در آینده محصولی از جانب فروشنده به خریدار تحویل داده شود. در حال حاضر از قراردادهای آتی در بازار کالای ایران استفاده می‌شود قراردادهای نظیر: اتی زعفران، پسته و زیره سبز.

قراردادهای اختیار معامله

یکی دیگر از اوراق مشتقه، قراردادهای اختیار معامله است. قرارداد اختیار معامله به قراردادی گفته می‌شود که با استفاده از آن، یک طرف اختیار خرید یا فروش کالایی را از طرف دیگر خریده و آن طرف این اختیار را به او می‌فروشد. در اصل این قرارداد به دو نوع قرارداد اختیار خرید و قرارداد اختیار فروش تقسیم‌ می‌شود.

اختیار خرید، قراردادی است که خریدار آن، این حق را دارد تا دارایی مشخصی با کیفیت مشخص را با قیمت تعیین‌شده در زمان مشخص در صورت تمایل از فروشنده اختیار، خریداری کند. فروشنده اختیار خرید نیز تا زمانی که خریدار اختیار حق خود را اجرا نکند، تعهدی ندارد. اختیار فروش، قراردادی است که خریدار آن، این حق را دارد تا کالای مشخص با مشخصات تعیین‌شده و قیمت مشخص را در زمان مشخص در صورت تمایل به فروشنده اختیار بفروشد. در مقابل فروشنده اختیار فروش تا زمانی که خریدار حق خود را اجرا نکند هیچ تعهدی ندارد.

پیمان‌های آتی

پیمان آتی به قراردادی گفته می‌شود که طرفین معامله با هم توافق می‌کنند یک کالایی را با مشخصات تعیین‌شده و با قیمت مشخص در زمان تعیین‌شده معامله کنند. به صورت کلی پیمان‌های آتی خارج از بازار رسمی و بازار بورس انجام می‌شوند؛ اما قراردادهای آتی در داخل بازار بورس انجام می‌شوند. دقت داشته باشید که برای پیمان‌های آتی چهارچوب‌های قانونی مشخصی وجود ندارد اما قراردادهای آتی در بازار بورس کاملا قانونمند و دارای چهارچوب هستند.

قراردادهای معاوضه

نوع چهارم از اوراق مشتقه، قراردادهای معاوضه است که در اصطلاح به قرارداهایی گفته می‌شود که آموزش بورس و بازار مشتقه در روال آن طرفین معامله تصمیم می‌گیرند طی یک توافق و تعهد دو دارایی یا سود حاصل از این دو دارایی را با کیفیت تعیین‌شده و میزان مشخص‌شده برای مدت زمان معلوم بین خود معاوضه کنند. بعد از این که سررسید قرارداد نزدیک شد، طرفین معامله دارایی‌ها را به صاحبان خود برمی‌گردانند. این قرارداد هم عمدتا به صورت غیر رسمی و خارج از بازار بورس شکل می‌گیرد. به منظور جمع‌بندی در این بخش باید در نظر داشته باشید که از تمامی ابزارهای مشتقه که معرفی کردیم، تنها قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله در بازارهای مالی ایران استفاده می‌شود.

سخن آخر

همان‌طور که در این مقاله اشاره کردیم سرمایه‌گذاران و فعالین بازارهای مالی و اقتصادی در تمام دنیا به دنبال ابزارهای متنوعی به منظور کنترل و کاهش میزان ریسک در فعالیت‌های مالی هستند. در این راستا ابزارهای متنوعی بنا به ماهیت دارایی موجود در بازارهای مالی قابل استفاده هستند که در این میان ما به ابزار معروفی به نام ابزار مالی مشتقه اشاره کردیم. اوراق مشتقه به صورت کلی به چهار نوع قراردادهای آتی، قراردادهای اختیار معامله، قراردادهای معاوضه و پیمان‌های آتی تقسیم بندی می‌شوند. از این تنوع فقط دو مورد قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله در بازارهای مالی ایران استفاده می‌شود. اولین نشانه حضور اوراق مشتقه در بازارهای مالی ایران، به پیدایش بازار کالا در سال 1387 برمی‌گردد. با استفاده از ابزار مشتقه میزان ریسک موجود در فرایند معاملات کالا قابل کنترل و مدیریت است.