شاخص دلار امریکا

نمودار ۱ روزه شاخص ارز دلار آمریکا. منبع: TradingView

درس‌هایی از بررسی تطبیقی روند دلار و شاخص کل بورس در ۳۰ سال اخیر

شاخص کل بورس ایران در ۲۸ سال اخیر، همواره در یک کانال بلند مدتی با فراز ونشیب همراه شده بود و موفق نشده بود که سقف کانال را شکسته و از آن خارج شاخص دلار امریکا شود. خوشبختانه از اواخر سال ۱۳۹۸، با افزایش شمار مخاطبان بورس و صدور کد بورس و تزریق نقدینگی به بازار سرمایه، شاخص کل بورس ایران توانست از ۵۰۰ هزار واحد سال ۹۸ به بیش از ۲ میلیون واحد در تابستان سال ۱۳۹۹ برسد.

رشد بیش از ۳۰۰ درصدی شاخص کل بورس در عرض چند ماه، شگفتی بورس در تاریخ ۵۰ ساله بورس ایران بود. متاسفانه مدیریت بازار سرمایه و اقتصاد کشور به گونه ای شد که در چند ماه اخیر،‌شاهد روند نزولی شاخص کل بورس و صف های فروش میلیاردی و میلیونی بسیاری از سهامی هستیم که چند ماه پیش از صف های خرید میلیونی و میلیاردی قفل بودند.

شاخص کل پس از ۲۸ سال، سقف کانال اول را شکست و ظرف مدت ۱۰ ماه به سقف کانال دوم رسید. اکنون برای رسیدن به سقف کانال سوم که ۸ میلیون واحد است، کار سختی در پیش ندارد و تنها بازگشت آرامش و اعتماد به بورس و اقتصاد ایران، می تواند شاخص کل بورس ایران را تا تابستان سال ۱۴۰۱ شمسی به بالای ۸ میلیون واحد برساند. اما نکته مهم این است که در این ۲۸ سال، وضعیت دلار با شاخص کل همراه بوده است.

بررسی تطبیق روند منحنی شاخص کل بورس ایران با روند منحنی دلار آمریکا از سال ۱۳۷۱ تا سال ۱۳۹۹ نشان گر این واقعیت است که اولا، بورس ایران تورم محور است و معیار تورم، دلار آمریکا است. ثانیا، رشد بورس معمولا با فاز تاخیری پس از رشد دلار همراه می شود و این روند را همواره در ۲۸ سال اخیر دیده بودیم.

منحنی روند شاخص کل بورس ایران از سال ۱۳۷۱ تا سال ۱۳۹۹ را در عکس بالا مشاهده می کنید که با فراز و نشیب هایی صعودی بوده است

دلار آمریکا از اول سال ۱۳۹۹ تا به امروز، بیش از ۱۰۰ درصد رشد داشته و همچنان روند رشد خود را تا زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ۱۳ آبان ۹۹ و حتی پس از آن در صورت عدم تغییر عوامل بنیادی و کاهش ریسک های سیستماتیک بازار، ادامه خواهد داد تا در گام اول به ۵۰ هزار تومان برسد. این را تکنیکال دلار نشان می دهد.

عکس بالا، تطبیق منحنی روند شاخص کل بورس با منحنی شاخص دلار در ۲۸ سال اخیر را نشان می دهد که رشد بورس به موازات رشد دلار اما با تاخیر همراه بوده است

پس بورس ایران، تورم محور بوده و با رشد دلار، شاهد رشد خوبی در شاخص کل و شاخص هم وزن و قیمت بسیاری از سهام دلاری وغیر دلاری بورس خواهیم بود. بررسی هایی که در نمودار شاخص کل و دلار انجام شده نشان می دهد که شاخص دلار ظرف ۲۸ سال اخیر، بیش از ۲۰ هزار درصد رشد کرده است.

در حالی که در این بازه زمانی، شاهد رشد ۳۷۱ هزار درصدی شاخص بورس هستیم. یعنی همان طور که در عکس زیر هم نشان دادیم، شاخص کل بورس ایران در بازه ۲۸ ساله، ۱۸ برابر دلار، رشد داشته است.

یعنی همچنان در این بازه ۲۸ ساله، سهامداری با بسیاری از سهام بورس ایران، بازدهی بیشتری از نگهداری دلار به سرمایه گذاران صبور داده است. این یک واقعیت پیدا در بورس ایران است که سود سهام بنیادی در بورس ایران به مراتب بیشتر از بازارهای موازی همچون ارز و طلا است. این روند انشاله در سال های آینده با قدرت بیشتری ادامه خواهد یافت.

عکس شاخص این گفتار را نگاه کنید. منحنی پایینی منحنی دلار در ۲۸ سال اخیر و منحنی بالایی، منحنی روند شاخص کل بورس در این بازه زمانی است. شاخص کل به نسبت دلار، ۱۸ برابر رشد بیشتری را در ۲۸ سال اخیر تجربه کرده است.

پس همچنان انتظار داریم طبق اصل سوم تکنیکال که تاریخ در بورس تکرار می شود، روند بازدهی بیشتر بورس به نسبت دلار در سال های آینده ادامه دار باشد. تلاش کنید با پول مازاد، سهام بنیادی در قیمت های آس خریداری کرده و خوب سهامداری کنید. تاریخ ۳۰ ساله بورس ایران بارها نشان داده است که سودهای رویایی (منظور بالای ۱۰۰ هزار درصد)، نصیب سهامداران بلند مدتی (بالای ۳ تا ۵ سال ) می شود.

غنوش و شبهرن و انرژی۳ و خصدرا و شتران، تنها مشت نمونه خروار است که بارها در سلسله گفتارهای بورسی روزیاتو به آن اشاره کردیم. بورس ایران طبق فاند، محکوم به صعود است و اصلاح دستوری بورس که در ماه های اخیر شاهد بودیم، تمام شدنی است و توجیه بنیادی برای نزول ادامه دار بورس در ماه های آینده ، وجود نخواهد داشت. بورس بین المللی کیش از آبان استارت می خورد و روند شگفتی سازی بورس انرژی را از ۳۰ مهر ۹۹ با فروش ۱ میلیارد دلار بنزین در عرض چند ساعت شاهد بودیم.

پس از انتخابات ریاست جمهوری امریکا، شاهد ادامه عرضه اولیه های بورس خواهیم بود که گل سرسبد آن، غول پالایشگاهی ایران و جهان یعنی ستاره خلیج فارس در بندرعباس است.

همه چیز درباره شاخص دلار و نقش آن در بازار فارکس

معامله‌گران فارکس با مشاهده حرکات نرخ تبادل ارز در جفت ارزهایی که یک طرف آن دلار آمریکا است، معمولا از خود این سوال را می‌پرسند که ایا این نوسانات قیمت به دلیل تغییر ارزش در ارز خارجی است یا خود دلار؟
به منظور ساده‌ کردن پاسخ این سوال برای معامله‌گران، دو شاخص توسط بورس‌ها و فدرال رزرو ارائه شده است که ارزش دلار را در مقایسه با سبدی از ارزهای دیگر منعکس می‌کنند. در هر دو مورد، این سبدها متشکل از ارزهای چندین شریک تجاری اصلی ایالات متحده هستند.
در ادامه مقاله به شاخص‌های دلار آمریکا که در بورس‌ها با نمادهای USDX یا DXY شناخته می‌شوند، می‌پردازیم. همچنین به «شاخص دلار وزن‌دهی شده با تجارت» (Trade Weighted U.S. Dollar Index) که از سوی فدرال رزرو منتشر می‌شود نیز اشاره خواهیم کرد. شاخصی که بانک مرکزی از آن برای ارزیابی چگونگی شاخص دلار امریکا روند ارزش دلار در برابر ارزهای اصلی شرکای تجاری ایالات متحده استفاده می‌کند.

شرکای تجاری اصلی ایالات متحده

از آنجا که هر دو شاخص محبوب دلار آمریکا دارای وزن تجاری هستند، ابتدا باید درک کنیم که شرکای تجاری اصلی ایالات متحده در حال حاضر کدام کشورها هستند. این امر بدان دلیل است که در محاسبه شاخص‌ دلار آمریکا، نرخ ارز شرکای تجاری در برابر دلار آمریکا، به عنوان مولفه‌ای از شاخص کل محاسبه شده و دارای ضرایب متفاوت هستند.
جدول زیر طبق اطلاعات جمع‌آوری شده ازسوی اداره آمار ایالات متحده در سال ۲۰۱۱، ۲۶ شریک تجاری برتر ایالات متحده را از نظر میزان کل تجارت بین دو کشور بر اساس دلار آمریکا رتبه‌بندی شده‌اند.
توجه داشته باشید که برخی از کشورهای ذکرشده (مانند آلمان، انگلستان، فرانسه، هلند، بلژیک و ایتالیا) بخشی از بزرگترین شریک تجاری امریکا یعنی اتحادیه اروپا هستند که در ابتدای لیست آمده است.
مقدار کل تجارت بین ایالات متحده و سایر کشورهای جهان در صدر جدول بر اساس دلار آمریکا آورده شده است.

ستون‌های جدول فوق به ترتیب نشان دهنده: رتبه یا موقعیت، نام کشور یا بلوک، مقدار کل تجارت، مقدار خالص تجارت و میزان صادرات و واردات است. میزان صادرات و واردات بر اساس آمار ایالات متحده ذکر شده‌اند. واحد مبالغ به میلیون دلار است.
بقیه کشورهایی که رتبه‌ای پایین‌تر از شیلی دارند با عنوان «کشورهای باقیمانده» مشخص شده‌‌اند. همچنین کل تجارت آمریکا با جهان در ردیف اول مشخص شده است.

شاخص دلار چیست؟

شاخص دلار آمریکا شناخته شده‌ترین شاخص ارز است و در مبادلات جهانی با نماد USDX یا DXY مشخص می‌شود. این معیار بسیار مهم، ارزش نسبی دلار امریکا را از سال ۱۹۷۳ (سالی که این نماد ایجاد شد) به این سو تعیین می‌کند. در ابتدا ارزش این نماد برابر با ۱۰۰,۰۰۰.۰۰ دلار بود.
پس از اینکه شوک نیکسون در سال ۱۹۷۱ منجر به فروپاشی معاهده برتون-وودز شد و آمریکا به طور یک جانبه استاندارد طلا را از دلار جدا کرد، شاخص دلار امریکا به یک معیار بسیار مفید برای تعیین ارزش دلار آمریکا تبدیل شد.
سبد ارزی که برای محاسبه ارزش شاخص دلار ایالت متحده استفاده می‌شود، تنها یک بار در طول تاریخ تغییر کرده است؛ چرا که در ابتدای سال ۱۹۹۹ یورو جایگزین چندین ارز دیگر اروپایی شد.
معاملات آتی USDX در حال حاضر در بورس‌های (Exchange) بین قاره‌ای یا ICE معامله می‌شود. این شاخص اکنون تبدیل به یک معیار اصلی برای ارزش دلار آمریکا در سطح بین المللی و رسانه‌های مالی شده است.

ترکیب ارزهای مورد استفاده در شاخص دلار USDX

ارزش شاخص دلار ایالات متحده با در نظر گرفتن میانگین هندسی نرخ دلار آمریکا در برابر سبدی متشکل از ارزهای خارجی محاسبه می‌شود. هریک از این ارزها متعلق به گروهی متشکل از شش شریک شاخص دلار امریکا تجاری عمده ایالات متحده است که برای محاسبه شاخص دلار، با وزن‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
درجدول زیر، شش ارزی را که شاخص دلار را تشکیل می‌دهند و درصد وزنی هریک از آنها را مشاهده می‌کنیم:

ترکیب ارزی تعیین کننده شاخص دلار

بسیاری از معامله‌گران و اقتصاددانان فکر می‌کنند سبد شاخص دلار آمریکا باید به‌روزرسانی شود چرا که در حال حاضر ایالات متحده تجارت بیشتری با کشورهایی مانند چین، کره جنوبی، مکزیک و برزیل انجام می‌دهد و تجارتش با سوئیس و سوئد به مراتب کمتر شده است.

نحوه محاسبه شاخص دلار آمریکا USDX

همانطور که در بالا ذکر شد، شاخص دلار آمریکا یک میانگین هندسی وزنی است. میانگین وزنی اعداد X که هرکدام وزنی معادل با W دارند به شیوه زیر محاسبه می‌شود:

در عمل، معامله‌گران می‌توانند برای محاسبه ارزش نظری شاخص دلار آمریکا از نرخ هر کدام از ارزها به دلار و وزن آنها در شاخص دلار از یک برنامه مثل اکسل استفاده کنند. معادله محاسبه شاخص دلار به شرح زیر است:

USDX = 50.14348112 * EUR/USD ^ (-۰.۵۷۶) * USD/JPY ^ (0.136) * GBP/USD ^ (-0.119) * USD/CAD ^ (0.091) * USD/SEK ^ (0.042) * USD/CHF ^ (0.036)

فرمول شاخص دلار

توجه کنید که جفت ارزهایی که دلار در آنها ارز پایه (صورت کسر) است توان مثبت دارند و بالعکس.
در یک فایل اکسل، باید نرخ‌های ارز مولفه‌ها را به صورت جداگانه ثبت کرده و سپس آنها را در فرمول قرار دهید. تصویر زیر نمونه‌ای از یک فایل آماده اکسل برای محاسبه شاخص دلار آورده شده است.

اکسل محاسبه شاخص دلار

همانطور که در محاسبات بالا مشاهده می‌کنید، ارزش نظری USDX با توجه به نرخ‌های ارز برابر با ۹۶.۶۳۹۳۵۴۴۶ بوده که بسیار نزدیک به نرخ ۹۶.۶۵ است که توسط بازارسازان در بورس بین قاره‌ای ICE قیمت‌گذاری شده است.

شاخص وزنی تجاری دلار فدرال رزرو

شاخص مهم دیگر دلار آمریکا شاخص وزنی تجاری دلار آمریکا یا TWDI است که از سال ۱۹۹۸ توسط فدرال رزرو محاسبه و منتشر می‌شود. این شاخص، ارزیابی بسیار گسترده‌تری از ارزش دلار را در مقایسه با سبدی از ۲۶ ارز ارائه داده و به سیاست‌گذاران پولی فدرال رزرو اجازه می‌دهد تا ارزیابی‌های خود را در مورد چگونگی رقابت‌پذیری کالاهای تولید شده توسط ایالات متحده در مقابل سایر کشورها ارائه کنند.
به دلیل ماهیت جامع‌تر این شاخص، بسیاری از اقتصاددانان فکر می‌کنند که TWDI فدرال رزرو شاخص اصلی دلار است که بیشترین تاثیر را بر اقتصاد این کشور دارد. علاوه‌بر این، این شاخص با وزن تجاری گسترده‌تر توسط سیاست‌گذاران فدرال رزرو برای تنظیم سیاست‌های پولی ایالات متحده (براساس قدرت و یا ضعف دلار آمریکا) استفاده می‌شود. از این رو تاثیر بالقوه این شاخص بر نرخ بهره بسیار بیشتر از شاخص USDX است.

ترکیب ارزها در شاخص وزنی تجاری دلار فدرال رزرو

در جدول زیر ترکیب سبد ۲۶ ارزی که ارزش شاخص دلار از دیدگاه فدرال رزرو را تشکیل می‌دهند، به همراه وزن آنها آورده شده است:

ارزهای تعیین کننده شاخص وزنی تجاری دلار و وزن هر کدام از ارزها در سال ۲۰۱۶

در جدول بالا، کشورها یا مناطقی که با ستاره مشخص شده‌اند، بخشی از شاخص ارزهای اصلی (Major Currencies Index) فدرال رزرو هستند. آنهایی که بدون ستاره هستند، در شاخص «سایر شرکای مهم تجاری» فدرال رزرو یا OITP قرار می‌گیرند.

نمودار تاریخی شاخص دلار آمریکا

قراردادهای آتی USDX در بورس ICE معامله می‌شود. بنابراین نمودار تاریخی این شاخص برای تحلیلگران تکنیکال به راحتی در دسترس است تا از آن برای پیش‌بینی سمت‌ وسوی آینده ارزش این شاخص استفاده کنند. بسیاری از وب‌سایت‌های آنلاین، به تحلیلگران و معامله‌گران فارکس این امکان را می‌دهند تا تغییرات این شاخص را به صورت آنلاین و در تایم فریم‌های مختلف مشاهده و از آن استفاده کنند.
نمودار زیر نشان می‌دهد که چگونه شاخص ارزش دلار آمریکا DXY از سال ۱۹۹۲ تغییر کرده است:

نمودار شاخص دلار آمریکا

همانطور که در نمودار می‌بینید، یادداشت‌هایی روی نمودار وجود دارد که نشان می‌دهد چه وقایع کلیدی فاندامنتالی در طول زمان رخ داده است که برخی از آنها عبارتند از: بحران مالی آسیا، بحران مالی و نکول بدهی روسیه، ترکیدن حباب شاخص دلار امریکا دات کام، ترکیدن حباب بازار مسکن، بحران مالی ۲۰۰۸ ایالات متحده و شوک حاصل از همه‌پرسی برگزیت.

تفسیر شاخص دلار آمریکا

ارزش شاخص USDX می‌تواند برای معامله‌گران یا تحلیلگران مشخص کند که این شاخص از سال ۱۹۷۳ تا امروز چه تغییری کرده است.
به عنوان مثال اگر ارزش این شاخص در حال حاضر ۹۶.۶۵ باشد، این نشان می‌دهد که دلار از سال ۱۹۷۳ در مقایسه با سبد شش ارز، ۳.۳۵ درصد کاهش یافته است. به همین ترتیب، اگر شاخص دلار آمریکا در عدد ۱۱۵ معامله شود، این به معنای آن است که دلار از زمان شروع محاسبه شاخص تاکنون ۱۵ درصد افزایش یافته است.

معامله قراردادهای آتی شاخص دلار آمریکا

معاملات آتی شاخص دلار آمریکا بر اساس سبد وزنی یورو، ین ژاپن، پوند استرلینگ انگلیس، دلار کانادا، کرون سوئد و فرانک سوئیس به راحتی در دسترس معامله‌گرانی است که در بورس ICE معامله می‌کنند. معاملات آتی شاخص دلار امریکا با نماد USDX در ۲۱ ساعت از هر روز معاملاتی در بستر معاملات الکترونیکی معامله می‌شود.
ساعت معاملات الکترونیکی ICE از ۸:۰۰ عصر به وقت نیویورک شروع و در ۵:۰۰ عصر روز بعد به اتمام می‌رسد. پیش گشایش معاملات در این بازار نیم ساعت پیش از گشایش بازار است و معامله‌گران در این زمان می‌توانند سفارشات خود را ثبت کنند.
از نظر اندازه قرارداد، یک قرارداد آتی USDX معادل ۱۰۰۰ دلار ضرب در ارزش شاخص دلار است. قیمت قراردادهای آتی شاخص دلار با سه رقم اعشار محاسبه می‌شود. حداقل اندازه معامله برابر با ۰.۰۰۵ USDX است که هیچ محدودیتی از لحاظ پوزیشن یا قیمت ندارد.
معاملات آتی USDX در چهار ماه سال در چرخه‌های فصلی منقضی می‌شوند. انقضای این قراردادها در ماه‌های مارس، ژوئن، سپتامبر و دسامبر است. آخرین روز معامله روی این قراردادها، دو روز قبل از سررسید است؛ دو روز قبل از سررسید ساعت ۱۰:۱۶ به وقت نیویورک، این قراردادها از دسترس معاملات خارج شده تا در تاریخ سررسید تسویه شوند.
این قراردادها به طور فیزیکی در سومین چهارشنبه هر فصل منقضی شده و به اندازه وزن تمام ارزها تسویه می‌شوند.
برای آن دسته از معامله‌گرانی که مایل به معامله در ابزار مشتقه هستند، ICE ابزار مشتقه شاخص دلار را در همان بازه‌های زمانی ارائه می‌دهد. آخرین روز معاملات این ابزار مشتقه، دو جمعه قبل از سومین چهارشنبه ماهی است که قرارداد منقضی می‌شود.

معامله DXY به صورت CFD

معامله‌گران می‌توانند از طریق بروکرهای آنلاین فارکس که معاملات CFD را ارائه می‌کنند، شاخص USDX را معامله کنند. این معاملات برپایه تسویه نقدی است. (DXY=USDX)
در معاملات CFD قیمت با توجه به ارزش قراردادهای آتی USDX که در بورس ICE معامله ‌می‌شود، تعیین می‌شود.
هر کارگزار تمایل دارد که شرایط خاص خود را برای تعیین USDX در CFD داشته باشند، شاخص دلار امریکا بنابراین باید مطمئن شوید که پارامترهای قرارداد و روش تسویه حساب، متناسب با نیازهای معاملاتی شما باشد.

تاثیر حرکات شاخص DXY بر جفت ارزهای فارکس

معامله‌گران می‌توانند با مشاهده حرکات هر یک از دو شاخص ارز ایالات متحده مانند USDX، چگونگی تغییر ارزش نسبی این ارز در مقابل سایر ارزها را درک کنند. به عنوان مثال اگر این شاخص در حال افزایش باشد، احتمالا ارزش دلار آمریکا نیز افزایش خواهد یافت، برعکس اگر این شاخص در حال سقوط باشد، دلار نیز در بازار فارکس در مقابل دیگر ارزها کاهش خواهد یافت.
بسیاری از رسانه‌های فعال در بازار مالی تغییر در شاخص‌ دلار آمریکا را گزارش می‌کنند تا به مخاطبان خود درکی از شاخص دلار امریکا عملکرد دلار آمریکا در بازار فارکس ارائه کنند تا آنها متوجه سقوط یا صعود دلار آمریکا در مقابل سایر ارزها شوند.
این شاخص همچنین به عنوان یک شاخص معکوس برای تعیین قدرت ارز یورو به عنوان واحد ارز اتحادیه اروپا استفاده می‌شود. چرا که وزن یورو در این شاخص ۵۷.۶ درصد است. بعد از یورو، بیشترین وزن در این شاخص متعلق به ین ژاپن با ۱۳.۶ درصد است.
نکته دیگری که معامله‌گران فارکس باید به یاد داشته باشند این است که چگونه معاملات شاخص دلار آمریکا با حرکت ارزهای دیگری که در مقابل دلار مظنه‌گیری شده‌اند، ارتباط دارد. به عنوان مثال جفت ارز USD/JPY که دلار آمریکا در آن ارز پایه است و در صورت کسر و ارز خارجی در مخرج کسر قرار دارد، با شاخص USDX همبستگی مثبت دارد، در این صورت، با افزایش شاخص، این جفت ارز نیز افزایش می‌یابد و با کاهش آن نیز این جفت ارز کاهش می‌یابد.
از سوی دیگر، جفت ارزی مانند EURUSD که در آن دلار آمریکا در مخرج کسر قرار دارد، جفت ارز با شاخص رابطه معکوس دارد به این معنا که شاخص و جفت ارز در جهت خلاف یکدیگر حرکت می‌کنند.

جهت پیگیری اخبار و تحلیل های فارکس و بازارهای جهانی به کانال تلگرامی UtoFX بپیوندید.

همبستگی معکوس بیت کوین در مقابل دلار آمریکا

سرمایه گذاران باید رابطه معکوس و قوی بین قدرت دلار آمریکا و بیت کوین را تحت نظر داشته باشند. بحث گسترده ای بین سرمایه گذاران در مورد همبستگی بیت کوین (BTC) با سایر بازارها وجود دارد. درجه بالایی از همبستگی بین بازارهای سهام و بیت کوین خصوصاً در چند ماه گذشته وجود داشته است. در سایر دوره ها نیز به نظر می رسد که طلا و بیت کوین با هم همبستگی دارند.

با این حال، همبستگی که باید بیشتر مد نظر قرار گیرد، دلار است زیرا اقتصاد جهانی مبتنی بر قدرت یا ضعف ارز ذخیره جهانی یعنی دلار ایالات متحده است.

ضعف دلار باعث افزایش قیمت بیت کوین در سه ماهه دوم و سه ماه سوم سال ۲۰۲۰ شد

نمودار ۱ روزه BTC / USD در مقابل طلا در مقابل DXY. منبع: TradingView

نمودار بالا، ارزش طلا، بیت کوین و دلار از زمان سقوط در ماه مارس را نشان می دهد. خط نارنجی، طلاست، خط آبی شاخص دلار آمریکا (DXY) است و قیمت عادی بیت کوین با خط سیاه نشان داده می شود.

تأثیر ناگهانی همه گیری جهانی، تقاضا برای دلار آمریکا را افزایش داد و در مارس به شدت افزایش یافت، همانطور که با جهش خط آبی مشاهده شد. این افزایش باعث افت بازارهای دیگر شد زیرا قیمت بیت کوین ۵۰ درصد کاهش یافت و به پایین ۳۷۰۰ دلار رسید.

با این حال، از زمان این سقوط گسترده، DXY روز به روز در حال ضعیف شدن است. این ضعف ناگهانی دلار باعث شد تا سایر دارایی های امن طی شش ماه گذشته به طور قابل توجهی افزایش یابد. بیت کوین از زمان سقوط در ماه مارس ۱۸۵ درصد افزایش یافته است در حالی که طلا ۳۱ درصد رشد داشته است.

اما علی رغم اینکه روند نزولی عمومی هنوز دست نخورده است، در اوایل سپتامبر با ایجاد ساخت و ساز بازگشتی، دلار آمریکا شاهد یک جهش تسکین دهنده بود. یک واگرایی سرسختانه به منظور شروع الگوی بازگشتی موقت ایجاد شد، پس از آن، سطح ۹۲٫۷۵ به عنوان سطح پشتیبانی برای ادامه روند صعودی بازپس گرفته شد.

نمودار ۱ روزه شاخص ارز دلار آمریکا. منبع: TradingView

این افزایش به ۹۴٫۶۰ واحد رسید و باعث افت قابل توجه دارایی های دیگر شد. بنابراین، اگر DXY به سمت ۹۶ واحد ادامه یابد، باید انتظار ضعف بیشتری در بازار کالاها و ارزهای دیجیتال وجود داشته باشد.

دلار در ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ باعث تقویت چرخه بیت کوین شد

نمودار ۱ هفته ای BTC / USD در مقابل DXY. منبع: TradingView

اوج های قبلی این چرخه در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۷ برای بیت کوین به ثمر رسیده است که از طریق آن می توان داده های معتبر را از همبستگی دلار آمریکا و بیت کوین بدست آورد.

در طول سال ۲۰۱۷، دلار آمریکا ضعف قابل توجهی را نشان داد، زیرا جفت ارز EUR / USD نیز از ۱٫۰۳ به ۱٫۲۵ افزایش یافت. در طی این عدم اطمینان و بی ثباتی دلار آمریکا، قیمت بیت کوین از ۱۰۰۰ به ۲۰۰۰۰ دلار رسید.

از آن زمان، شاخص DXY قدرت خود را نشان می دهد. از طریق این قدرت، بازار خرسی بیت کوین تا ماه های گذشته تقویت می شد.
یک ضعف قابل توجه در شاخص DXY باعث می شود که قیمت بیت کوین و طلا همچنان افزایش یابد. آیا تاریخ قرار است تکرار شود؟
ضعف دلار پس از حباب Dot.com منجر به افزایش ۶۰۰ درصدی طلا شد

با این حال، از آنجا که USD در سال ۲۰۰۰ ضعف نشان داد، طلا به عنوان یک پناهگاه امن، قدرت فوق العاده ای نشان می دهد، که باعث افزایش ۶۰۰ درصدی سبد سهام شما می شود.

در همان دوره، جفت ارز یورو / دلار آمریکا در سال ۲۰۰۸ از ۰٫۸۵ به ۱٫۶۰ افزایش یافت. پس از آنکه سرمایه گذاران در طول این دوره به سمت دلار به عنوان یک پوشش ریسک حرکت کردند، این مومنتوم از بین رفت.

اما در زمان عدم اطمینان فعلی با نرخ بهره منفی، افزایش سطح بدهی و تورم، بیت کوین نیز عملکرد نسبتاً خوبی دارد. البته، این افت احتمالی ۲۵ الی ۳۵ درصدی می تواند درست در ماه مارس در اولین مرحله بحران رخ دهد. اما بیت کوین و طلا پس از آن به عنوان پناهگاه های امن در برابر تضعیف دلار، به طور قابل توجهی سود می برند، این دقیقاً همان چیزی است که در دسامبر ۲۰۱۷ اتفاق افتاد، در حالی که بیت کوین به بالاترین سطح خود یعنی نزدیک به ۲۰ هزار دلار رسید.

دلیل ساده این امر این است که اعتماد به دولت ها در زمان عدم اطمینان اقتصادی نیز کاهش می یابد. با توجه به این عدم قطعیت و رشد بدهی نمایی، بانک مرکزی ایالات متحده یک گزینه دارد: کاهش ارزش پول که به معنای ضعف بیشتر برای دلار است.

به عبارت دیگر، اگر ضعف دلار تا سال ۲۰۲۰۱ ادامه یابد، پیش بینی قیمت های شش رقمی می تواند به واقعیت تبدیل شود.

دلار بر مدار رشد قرار گرفت

ایسنا به نقل از رویترز نوشت: درحالی که تنش‌ها بین روسیه و غرب بر سر اوکراین، سرمایه‌گذاران را به سمت ارزهای امن سوق داد و انتظار برای نتایج نشست سیاست‌گذاری فدرال رزرو آمریکا این هفته به پایان می‌رسد دلار به اوج ارزش دو هفته‌ای خود رسید.

روسیه اعلام کرد: ایالات‌متحده ۸۵۰۰ سرباز خود را در حالت آماده‌باش قرار داده است تا در صورت تشدید بحران اوکراین، به اروپا اعزام شوند.

به گفته تحلیلگران گروه آی‌اِن‌جی، با وجود قرار گرفتن بیشتر اقتصادهای اروپایی در معرض بحران، یورو ابزار جذابی برای خروج از طوفان فعلی نخواهد بود.

در تاریخ پنجم ژانویه یورو در پایین‌ترین سطح خود قرار گرفته بود اما شاخص دلار از آن زمان و طی دو هفته اخیر با ۰.۳ درصد افزایش به ۹۶.۱۹ یعنی بالاترین حد خود رسیده است.

فدرال رزرو می‌تواند برنامه‌های خود را برای افزایش نرخ بهره و کاهش دارایی‌ها در اوراق قرضه خزانه‌داری ایالات‌متحده و اوراق بهادار با پشتوانه وام مسکن که ترازنامه آن را به بیش از ۸ تریلیون دلار افزایش داده است، تثبیت کند.

دیدگاه‌های تحلیلگران درباره این نشست متفاوت است؛ دویچه بانک در ماه‌های آینده احتمال افزایش نرخ در ماه مارس و ۶ یا هفت افزایش در سال جاری را اعلام کرد اما تحلیلگران گروه آی‌اِن‌جی می‌گویند: اگر کاهش ترازنامه فدرال رزرو منجر به عادی‌سازی سیاست‌ها شود می‌تواند پیش‌بینی‌ها را برای افزایش نرخ بهره کاهش دهد.

بازارهای پول با احتمال ۸۵ درصد افزایش نرخ بهره فدرال رزرو ۲۵ واحد پایه در ماه مارس و ۳ تا ۱.۰ درصد در پایان سال را قیمت‌گذاری می‌کنند.

ین در برابر یورو ۰.۲ درصد افزایش یافت و ۰.۲ درصد در برابر دلار سقوط کرد و در فاصله قابل‌توجهی از بالاترین سطح یک ماهه باقی ماند.

فرانک سوئیس در برابر یورو ۰.۲ درصد کاهش یافت و به ۱.۰۳۷۴ رسید که اندکی کمتر از ۱.۰۲۹۸ به‌عنوان بالاترین میزان از سال ۲۰۱۵ تاکنون بوده است.

بیت کوین از زمان رسیدن به رکورد ۶۹هزار دلاری در نوامبر تقریبا ارزش خود را به نصف کاهش داده است و در معاملات حدود ۳۶۴۱۲ دلار آمریکا یک درصد از دست داد و اتر، دومین ارز دیجیتال بزرگ جهان ۰.۸ درصد کاهش یافت و به ۲۴۲۴ دلار آمریکا رسید.

رشد شاخص دلار و ضعف کامودیتی‌ها

در بسیاری از موارد رابطه معکوسی بین ارزش دلار آمریکا شاخص دلار امریکا و قیمت کالاهای اساسی وجود دارد. با بررسی تاریخچه قیمت کالاهای اساسی، به این نتیجه می‌رسیم که با کاهش ارزش دلار در برابر سایر ارزها، قیمت کامودیتی‌ها (Commodity) یا کالاهای اساسی رشدی چشمگیر می‌کنند و اگر دلار در برابر سایر ارزهای اصلی قوی‌تر شود، قیمت کالاها کاهش می‌یابد.

این قاعده کلی اغلب در بلندمدت صدق می‌کند و به‌نوعی نشان‌دهنده قدرت یا ضعف ارز ایالات‌متحده، در مقابل سایر ارزهای خارجی است. جالب‌ترین مثال عینی که می‌توان در مورد تضعیف ارزش دلار در برابر سایر ارزها آورد مربوط به اوایل قرن 21 است، یعنی شروع جنگ میان آمریکا و عراق! بله درست متوجه شدید، صدام تصمیم داشت تا نفت صادراتی‌اش را با ارزی به‌جز دلار بفروشد تا جایگاه دلار را بین کشورهای دیگر تضعیف کند، اما احتمالا سرنوشت صدام که در خاطرتان هست!

شاخص دلار واقعا چیست؟

در سال 1973 شاخص دلار توسط بانک جی‌پی‌مورگان (JPMorgan Chase) و بانک مرکزی آمریکا یا همان بانک فدرال رزرو (Federal Reserve System) ابداع شد. این شاخص راهی ساده برای پیش‌بینی رشد دلار در مقایسه با مهم‌ترین شرکای تجاری آمریکا است.

شاخص دلار ارزشی برابر با ۱۰۰ واحد دارد، بنابراین هر معامله‌ای زیر این عدد به معنای کاهش ارزش پول آمریکا و هر معامله‌ای در بالای 100 واحد به معنای قوی‌تر شدن ارزش دلار در برابر سبد ارزی آمریکا خواهد بود. این شاخص در بازار قراردادهای آتی آمریکا قابل معامله است.

شاخص دلار نشان‌دهنده یک میانگین وزنی هندسی از مقایسه آن با شش ارز زیر است:

1. یورو (Euro or EUR)
2. ین ژاپن (Japanese Yen or JPY)
3. پوند انگلیس (British Pound or GBP)
4. دلار کانادا (Canadian Dollar or CAD)
5. کرون سوئد (Swedish Krona or SEK)
6. فرانک سوئیس (Swiss Franc or CHF)

توان یا ضریب وزنی هر کدام از این ارزها در شاخص دلار به این شکل است:

شاخص دلار را با فرمول زیر محاسبه می‌کنیم:

اگر در فرمول بالا دقت کنید خواهید دید وزن یا توان بعضی ارزها مثبت و بعضی منفی است. مثبت بودن به این معنا است که در آن کشور دلار ارز پایه لحاظ شده و هنگامی که توان منفی می‌شود، یعنی دلار ارز مبادله‌ای است. این توان فقط در مورد یورو و پوند منفی است زیرا برای مثال هر یورو برابر 1.17 دلار است درصورتی‌که برای یک وزن مثبت مثل ین ژاپن، هر دلار برابر 109 ین است.

بگذارید با یک مثال شاخص دلار را محاسبه کنیم. هر یورو در حال حاضر 1.17 دلار، هر پوند برابر 1.34 دلار، هر دلار برابر 109.27 ین ژاپن، 1.29 دلار کانادا، 8.76 کرون سوئد، 0.99 فرانک سوئیس است. در زمان ارائه این فرمول هنوز ارزش هر فرانک سوئیس کمتر از هر دلار آمریکا بود. درنتیجه شاخص دلار برابر خواهد بود با:

تاریخ از شاخص دلار چه می‌گوید

با بررسی تاریخچه تغییرات این شاخص، می‌بینیم که شاخص دلار در فوریه سال 1985 به 164.72 واحد رسید. این عدد بالاترین مقدار شاخص دلار تا به امروز بوده است. در بحران مالی سال 2008 نیز شاخص دلار به 70.69 واحد سقوط کرد که پایین‌ترین سطح این شاخص بود.

این اعداد نشان می‌دهند که شاخص دلار به‌شدت تحت‌ تاثیر عوامل اقتصادی کلان داخلی و خارجی آمریکا قرار دارد.

شاخص دلار یک ابزار عالی برای تحلیل آینده جهان می‌تواند باشد. صعود این شاخص نشان‌دهنده قوی شدن دلار در مقابل سبد ارزی آمریکا است. وقتی اتفاق عکسی رخ می‌دهد، یعنی شاخص دلار روند نزولی به خود بگیرد، به معنای سیگنالی مبنی بر ضعف دلار و سیگنالی مثبت برای سایر ارزها و کامودیتی‌ها خواهد بود.

از جمله مهم‌ترین دلایلی که باعث نوسانات افزایشی و کاهشی این شاخص می‌شود، تغییرات نرخ بهره آمریکا و ۶ کشور دیگر مذکور است. همچنین تغییرات سیاسی هم می‌تواند بر این موضوع بسیار تاثیر بگذارند.شاخص دلار امریکا

چرا شاخص دلار آمریکا برای جهان مهم است؟

ایالات‌متحده امریکا در مقایسه با هرم جمعیتی و نسبت مساحت خود با سایر کشورها، جزء قوی‌ترین و باثبات‌ترین اقتصادهای جهان است. حتی باوجوداینکه کمتر از ۵ درصد جمعیت جهان هم در مرزهای آمریکا زندگی می‌کنند، این کشور همچنان قدرت اقتصادی خود را حفظ کرده است.

همین عوامل می‌توانند دلیلی بر اینکه باشند که چرا دلار آمریکا مکانیسم قیمت‌گذاری بیشتر کالاهای اساسی در دنیا محسوب می‌شود.

ایالات‌متحده امریکا در مقایسه با هرم جمعیتی و نسبت مساحت خود با سایر کشورها، جزء قوی‌ترین و باثبات‌ترین اقتصادهای جهان است.

احتمالا بارها شنیده‌اید که طلا دارایی امن کشورها به‌حساب می‌آید. نکته جالب‌تر این است که بسیاری از کشورها سعی می‌کنند پس از طلا، دارایی دلاری خود را افزایش دهند. همین عامل کافی است تا دلار آمریکا، ارز اندوخته کل جهان محسوب شود.

به بیان ساده‌تر بیشتر کشورهای جهان به خاطر ثبات سیاسی و اقتصادی آمریکا، دلار را به‌عنوان دارایی امن ذخیره می‌کنند. قدرت نسبی اقتصاد ایالات‌متحده در مقایسه با کشورهای دیگر، به دلار قدرت بیشتری می‌دهد.

از این روی تغییرات شاخص دلار آمریکا تاثیر زیادی بر اقتصاد کل جهان دارد. مثلا می‌توانید رابطه معکوس بین تغییرات شاخص بورس لندن و تغییرات شاخص دلار آمریکا را در نمودار زیر مشاهده کنید.

دلار پرنفوذ

دلایل متعددی می‌توان بر علت نفوذ دلار در اقتصاد جهان آورد. برخی از این دلایل را می‌توانیم این‌گونه بیان کنیم:

• ایالات‌متحده آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌ مواد خام در کل جهان شناخته می‌شود. به همین دلیل با پایین نگه‌داشتن ارزش دلار از آن به‌عنوان اهرمی برای پیشرفت اقتصاد خود استفاده می‌کند.
• دومین دلیل نفوذ دلار این است که کامودیتی‌ها و مبادلات در سراسر جهان به‌واسطه دلار انجام می‌شوند؛ مثلا بیشترین ذرت و سویای جهان در سرزمین‌های حاصلخیز ایالات‌متحده کشت و تولید می‌شوند، خاک‌های غنی شیلی، این کشور را به بزرگ‌ترین تولیدکننده مس در جهان معروف کرده و نیمی از ذخایر نفتی جهان در خاورمیانه قرارگرفته است.

همه با دلار

همان‌طور که گفتیم، تولید کالاها وابسته به آب‌وهوا و زمین‌شناسی است و کشورها توانایی تولید همه مواد اولیه را ندارند، اما این مواد خام در سراسر جهان نیاز هستند و کشورها باید به نحوی این نیاز را رفع کنند. خریداران خارجی این کالاها، معاملات خود را با دلار انجام می‌دهند. پس زمانی که ارزش دلار کاهش یابد، آ‌ن‌ها قدرت خرید بیشتری خواهند داشت، چراکه می‌توانند با پرداخت دلار کمتری به همان میزان خرید کنند.

مثلا هنگامی‌که خریدار اروپایی قصد خرید نفت، ذرت یا سویا را دارد و ارزش دلار نسبت به یورو بالا رفته، او باید مبلغ بیشتری یورو برای خرید خود بپردازد. در این حالت بالا رفتن هزینه به یورو، به کاهش مقدار تقاضا برای این کالاها منجر می‌شود.

تقویت شاخص دلار به این معناست که کالاهای اساسی در سایر کشورها گران‌تر می‌شوند و این گرانی عامل اصلی فروکش کردن تقاضا در جهان است. بررسی‌های انجام‌شده در کشورهای کانادا، استرالیا، برزیل، روسیه و آفریقای جنوبی نشان داده است که با کاهش قیمت مواد خام، ارزش ارز این کشورها هم پایین آمده است.

شاخص CRB

شاخص CRB یا Commodity Research Bureau در سال 1957 به بازار معرفی شد. این شاخص از قدیمی‌ترین شاخص‌ها برای بیان قیمت نقدی کالاها است. این شاخص متشکل از سبدی با ۱۹ کالا است. این نوزده کالا شامل ۳۹ درصد حامل‌های انرژی، ۴۱ ٪ کشاورزی، ۷ ٪ فلزات گران‌بها و ۱۳ ٪ دیگر فلزات است.

شاخص CRB از آلومینیم، کاکائو، قهوه، مس، ذرت، پنبه، نفت خام، طلا، نفتی که برای گرما استفاده می‌شود، گوشت خوک، گاو زنده، گاز طبیعی، نیکل، آب‌پرتقال، نقره، سویا، شکر، بنزین بدون سرب و گندم تشکیل‌شده است. به‌طورکلی در شاخص نقدی CRB مواد خام صنعتی، وزن بیشتری دارند.

شاخص CRB در اصل برای ارائه تصویری پویا از قیمت کالاهای اساسی تعریف‌شده است.

شاخص CRB در اصل برای ارائه تصویری پویا از قیمت کالاهای اساسی تعریف‌شده است. برای اینکه بتوان از دقت این شاخص در طول زمان اطمینان حاصل کرد، اجزا و فرمول آن به‌صورت دوره‌ای تنظیم می‌شوند تا ساختار بازار و جهت فعالیت‌های آن را بازتاب دهند. از سال ۱۹۵۷ به این‌سو، شاخص CRB ده‌ بار بازنگری شده است. اولین تغییرات مربوط به سال ۱۹۶۱ و آخرین آن مربوط به سال ۲۰۰۵ میلادی بود.

در سال ۱۹۹۵ افرادی که در کار بازنگری این شاخص بودند، دوره ارائه این شاخص را به حداکثر شش ماه و حداقل یک ماه برای هر کالا کاهش دادند؛ اما برای اینکه بتوان قیمت روز را محاسبه کرد، اعمال تغییرات قیمت‌های دوماهه لازم است. حتی اگر دومین قیمت، خارج از دوره شش‌ماهه باشد. از آنجایی که شاخص CRB بیانگر تغییرات قیمت کالاهای اساسی است، در نتیجه انتظار داریم تغییرات این شاخص با تغییرات شاخص‌های اقتصادی دیگری همون شاخص کل بورس تناسب داشته باشد. در نمودار زیر تغییرات این شاخص را با شاخص بورس لندن مقایسه کرده‌ایم.

نتیجه‌گیری

در کشور آمریکا با کاهش شاخص CRB، ارزش دلار افزایش می‌یابد. افزایش ارزش دلار باعث کاهش تورم خواهد شد و کاهش تورم، کاهش نرخ بهره را در پی خواهد داشت. با کاهش نرخ بهره، قیمت اوراق قرضه افزایش‌یافته و قیمت‌ها در بازار سهام نیز افزایش خواهند یافت. البته تاثیر کاهش نرخ بهره بر رونق بازار سهام با یک تاخیر ۴ تا ۶ ماهه رخ می‌دهد.

در پایان لازم است این نکته را ذکر کنیم که رابطه معکوس میان شاخص دلار و قیمت این کالاها یک‌به‌یک نیست و مثلا افزایش ۵ درصدی شاخص دلار، لزوما قیمت کامودیتی‌ها را ۵ درصد کاهش نخواهد داد؛ اما جهت معکوس تغییر در قیمت کامودیتی‌ها و شاخص دلار امری منطقی و ثابت‌شده است.